U bent hier

05/05/2017

Het nieuwe jaar luidde ook een nieuw meerjarenprogramma (MJP) in voor VVOB. Het Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking en Humanitaire Hulp (DGD) van de Belgische overheid kende in maart meer dan 44 miljoen euro toe aan VVOB voor haar programmawerking in negen landen voor de periode 2017-2021. Leerkrachten en schoolleiders blijven de spilfiguren in het nieuwe MJP, gelijke onderwijskansen is de thematische rode draad. Een overzicht.

Kleuteronderwijs

In Vietnam verhuist VVOB van hoofdstad Hanoi naar Da Nang in Centraal Vietnam, waar kleuterleerkrachten vaak voor etnisch diverse en sociaaleconomisch achtergestelde klassen staan. Het VVOB-programma wil ervoor zorgen dat alle kleuters mee zijn met de les door hen goed en op individuele basis op te volgen (procesgericht kindvolgsysteem), leerbarrières aan te pakken, en leerlingenparticipatie en fundamenteel leren te verzekeren. Met dit doel voor ogen zet het programma volop in op de capaciteitsversterking van kleuterleerkrachten.

Het nieuwe programma volgt op een heel logische manier het vorige op, zowel inhoudelijk als strategisch. De basis werd gelegd in 2014-2016, nu zijn diepgang en verspreiding het doel. Onze gesprekken met de betrokkenen in the field – ambtenaren, schoolleiders, leerkrachten – over het actieonderzoek en het programma in het algemeen zijn hoopgevend. Het procesmatig volgen van kinderen werkt echt."
(Herman Coene, lerarenopleider aan de Karel de Grote Hogeschool, blikt terug op het vorige MJP en vooruit op het nieuwe MJP na zijn derde bezoek aan Vietnam in kader van het structureel partnerschap tussen Karel de Grote Hogeschool en VVOB Vietnam.)
 

In Zambia wil VVOB de praktijk van alle kleuterleerkrachten stroomlijnen op twee vlakken: een pedagogie van genderbewust leren door spelen enerzijds, en het gebruik van Early Learning Development Standards (ELDS) anderzijds. Om zoveel mogelijk leerkrachten te bereiken, wordt zowel ingezet op de professionele ontwikkeling van bestaande leerkrachten, als op de lerarenopleidingen.

Lager onderwijs

In Cambodja zal VVOB de lerarenopleiding versterken voor lagere schoolleerkrachten. Studentleerkrachten zullen tijdens hun opleiding en praktijkstages klaargestoomd worden om een klassenomgeving te creëren waarin hun toekomstige leerlingen goed leren. De focus ligt in het bijzonder op wiskunde, klassenmanagement, gedifferentieerd leren, gender en milieu.

Een les kent een bepaald verloop en opbouw, maar de steriliteit waarin dit model in Cambodja wordt toegepast, is confronterend. Het toont ons hoe een strikte toepassing van modellen niet zozeer denkende wezens creëert, maar automatismen – leerlingen die definities nazeggen en herhalen. En toch… de modellen worden door de leerlingen overgenomen, maar op zo’n manier dat het de klas tot een collectief gebeuren omvormt. Er wordt weinig uitleg gegeven. Je zou eerder kunnen zeggen dat er stappen gezet worden die op elkaar voortbewegen en een gerichtheid op de zaak tot stand brengen. Het voortdurend samen herhalen van woorden en de zinnen vormt de klas om tot een collectief gebeuren. Het lijkt wel een cadans waarin iedereen wordt meegetrokken. De schoonheid van deze lessen zit niet in het kritisch zijn van de leerlingen, maar in het zich collectief overgeven aan het klasgebeuren."
(Nancy Vansieleghem, coördinator van de Specifieke Lerarenopleiding Audiovisuele en Beeldende Kunsten aan hogeschool LUCA, reflecteert op haar bezoek aan Cambodjaanse lessen wiskunde in het kader van het structureel partnerschap tussen LUCA en VVOB Cambodja.)

In Rwanda ligt de nadruk in het nieuwe MJP op wiskunde en genderbewuste klasomgevingen in het lager onderwijs. In het vorige programma werkte VVOB een opleiding Effectief Schoolleiderschap voor schoolleiders met succes uit. Nu zal die deels hervormd worden zodat gelijke onderwijskansen mee opgenomen worden. De professionele leernetwerken voor schoolleiders worden versterkt, en pasafgestudeerde leerkrachten krijgen betere begeleiding door een robuust mentorsysteem.

In Zuid-Afrika kijkt VVOB naar schoolleiders en leerkrachten van het lager onderwijs om het bestaande beleid rond inclusief onderwijs ook effectief uit te voeren. VVOB zal de relevante professionele ontwikkelingsstructuren inschakelen om schoolleiders en leerkrachten capaciteitsversterkende trajecten aan te bieden rond inclusief schoolleiderschap en pedagogie op school.

Secundair onderwijs

In de Democratische Republiek Congo ligt de focus op de professionele ontwikkeling van leerkrachten en schoolleiders. Daar zal VVOB de overstap van het technisch secundair landbouwonderwijs naar werk vergemakkelijken door het onderwijs relevanter te maken voor de noden van de landbouwsector. Leerkrachten gaan actiever en meer participatief lesgeven, en gender en milieu spelen een grotere rol op school. De ondernemingszin van leerlingen wordt aangemoedigd.

“In een verkennende missie bekeken we hoe we ons steentje kunnen bijdragen aan het VVOB-programma in Congo. Wij beschikken dankzij onze eigen landbouwopleiding over heel wat expertise dat kan terugvloeien naar de scholen in Congo, maar ook samenwerkingen met andere opleidingen van VIVES bieden potentieel. Zo beschikken veel scholen in Congo over eigen veldjes en kleinschalige veestapels, maar slagen ze er niet altijd in om een goed businessplan op te stellen en inkomsten te genereren. En laat nu net dat de sterkte zijn van onze docenten en studenten Handelswetenschappen.”
(Elke Denys, onderzoekster aan hogeschool VIVES, ging naar Congo om de basis te leggen voor het structureel partnerschap tussen VIVES en VVOB Congo.)
 

Ook in Ecuador zal VVOB bijdragen tot het op één lijn brengen van het technisch secundair onderwijs en de arbeidsmarkt. Technische leerkrachten zullen trainingen krijgen van lokale bedrijven om hun kennis relevant te houden. Begeleiders op school zullen zowel die leerkrachten als de schoolleiders hierin ondersteunen. Leerkrachten en schoolleiders kunnen vervolgens hun kennis en ervaringen delen met hun collega’s in respectievelijk communities of practice en professionele leernetwerken.

In Suriname tenslotte zal VVOB leerkrachten en schoolleiders van het lager beroepsonderwijs (LBO) versterken om van hun scholen veilige leeromgevingen te maken. Er wordt ingezet op het verbeteren van de opleiding voor LBO-studentleerkrachten en van de professionele ontwikkeling van bestaande LBO-leerkrachten. Ook zal VVOB schoolleiders voorzien van professionele ontwikkelingsopportuniteiten in de vorm van professionele leernetwerken.

België

Het gelijke onderwijskansenprogramma van VVOB in België is met de start van het nieuwe MJP omgedoopt tot eNSPIRED. VVOB behoudt haar doelstelling om via dialoog met onderwijsexperts uit het Zuiden Vlaanderen en Brussel te inspireren met nieuwe onderwijspraktijken rond gelijke onderwijskansen hier.

Elk academiejaar zal in het teken staan van een groot vraagstuk rond gelijke onderwijskansen. In november wordt een masterclass of gastcollege georganiseerd op een hogeschool of pedagogische begeleidingsdienst, in april zal het onderwerp nog verder worden uitgespit tijdens een leerweek. Daarbovenop zullen lerarenopleidingen en pedagogische begeleidingsdiensten aangemoedigd worden om nieuwe kennis en praktijken aan te wenden om wereldburgerschapscompetenties aan te wakkeren in (toekomstige) leerkrachten. Hiervoor kunnen zij – en alle andere geïnteresseerden – zich onder andere wenden tot het gloednieuwe online platform www.eNSPIRED.net waarop video- en fotomateriaal, teksten etc. uit de partnerlanden verzameld worden.