18 juli 2012. Vandaag is het Nelson Mandela Dag. Mandela heeft 67 jaar van zijn leven gewijd aan de strijd voor de mensenrechten. Alle Zuid-Afrikanen worden gevraagd om 67 minuten van hun tijd af te staan, om een goed doel te steunen of om een handje toe te steken in de plaatselijke gemeenschap.
Toevluchtsoord
Ik ben op weg naar de Refihlile basisschool in Botshabelo. Botshabelo, wat zoveel betekent als ‘toevluchtsoord’, is een grote zwarte nederzetting die is opgericht door het toenmalige apartheidsregime, 45 km ten oosten van Bloemfontein, provincie Vrijstaat, Zuid-Afrika. Ze heeft een bevolking van ongeveer 1 000 000 inwoners, die grotendeels Sesotho spreken. Het is een arm gebied met een hoge werkloosheid.
De Refihlile basisschool is uitgekozen voor renovatiewerken door het departement van Onderwijs van Vrijstaat, van de Further Education and Training (FET) Colleges (technische en beroepsscholen). Eén van de selectiecriteria was het goede beheer en onderhoud van het aanwezige gebouw.
Madiba
Nelson Rolihlahla Mandela werd geboren in Mvezo, Oost-Kaap (het vroegere Transkei), Zuid-Afrika, op 18 juli 1918. In 1944 sloot hij zich aan bij het Afrikaans Nationaal Congres (ANC), en vanaf 1948 hield hij zich bezig met het verzet tegen de apartheidspolitiek van de heersende Nationale Partij. Nadat het ANC in 1960 verboden werd, pleitte Nelson Mandela voor de oprichting van een militaire vleugel binnen de partij. Dit leidde tot de oprichting van ‘Umkhonto we Sizwe’. Mandela werd gearresteerd in 1962 en veroordeeld tot vijf jaar gevangenisstraf met dwangarbeid. In 1963 moest Mandela terechtstaan voor samenzwering tot staatsgreep met geweld, en werd hij veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf. Van 1964 tot 1982 was hij opgesloten in de gevangenis van Robbeneiland buiten Kaapstad (gevangene 466/64), daarna zat hij in de gevangenis van Pollsmoor.
Tijdens zijn gevangenschap groeide Nelson Mandela’s reputatie gestaag. Hij werd algemeen aanvaard als de meest betekenisvolle zwarte leider in Zuid-Afrika en werd een krachtig symbool van verzet toen de anti-apartheidsbeweging sterker werd. Hij weigerde consequent om zijn politieke overtuiging op te geven om vrij te komen.
Nelson Mandela werd vrijgelaten op 11 februari 1990. In 1991, op de eerste nationale conferentie van het ANC die gehouden werd in Zuid-Afrika sinds de organisatie verboden werd in 1960, werd Mandela verkozen tot voorzitter van het ANC. Bij de eerste democratische verkiezingen van het land, op 27 april 1994, werd hij verkozen tot president van de Republiek Zuid-Afrika. Mandela trad af in 1999, na een ambtstermijn als president. Hij wordt vaak Madiba genoemd, een bijnaam van zijn stam.
Studenten op het dak
De renovaties worden uitgevoerd door studenten van de FET Colleges. Er zijn vier van dergelijke openbare scholen, verspreid over de provincie. Ze zijn samengekomen om dit renovatieproject aan te pakken. Het is hun 67 minuten voor Mandela Dag. Dakgoten worden vervangen, vloeren betegeld, klaslokalen geschilderd, daken gerepareerd. De studenten zijn trots op hun werk en de school is blij met de resultaten. Tijd om te vieren!
Een enorme tent wordt opgezet op het stoffige schoolterrein. Leerlingen lopen rond, ondanks de duidelijke instructies dat de klassen moeten worden hervat na het zingen van het volkslied en het speciale verjaardagslied voor Mandela.
Zingen en dansen
Samen met iemand van het departement zetten we de tafels op, reinigen we de stoelen, en versieren we de tafels en stoelen met mooi wit en oranje. Het begint er echt feestelijk uit te zien. En dan arriveren de gasten. Een eindeloze reeks toespraken gaat van start en het gerenoveerde gebouw wordt officieel overhandigd aan de school. We zingen het volkslied en een verjaardagslied voor Nelson Mandela. Het publiek bestaat grotendeels uit vrouwen. De meeste moeders en grootmoeders hebben geen werk en zijn dan ook meer dan bereid om dit soort evenementen bij te wonen. Plaatselijke koren en optredens zorgen voor vermaak en verwarmen deze koude, maar heldere winterdag.
Lieve Leroy,
Programma-adviseur voor VVOB Zuid-Afrika in Bloemfontein
