Een buitenlandse stage. Dit stond al eventjes op mijn lijstje. Ik was daarom ook heel blij dat ik werd uitgekozen om met VVOB naar Zuid-Afrika te gaan.
Onze opdracht bestond eruit om lessen wiskunde over te nemen in een Township in Welkom. Townships zijn ontstaan in de tijd van de apartheid. Dit waren de ‘zwarte’ buurten. De blanken leefden in de stad en in de buitenwijken. Na de apartheid keerden enkele zwarten terug naar de stad, maar velen bleven in de Townships. Deze buurten worden nu vaak gezien als arme buurten waar veel criminaliteit heerst. Toen we voor de eerste keer toekwamen in onze stagescholen, zag je meteen dat de leerlingen het niet gewoon waren om een blanke juf op school te hebben. We werden aangestaard, kindjes liepen giechelend achter ons aan en ze waren enorm gefascineerd door onze blonde haren.
Na een kennismaking in onze scholen, begonnen we te observeren in de klassen. Het eerste wat ons opviel waren de gigantische klasgroepen: Er waren maar liefst 50 leerlingen in een klas. Dit is al een uitdaging op zich, maar bijkomend spreken ze allemaal ook nog eens een andere taal: Sesotho. Daarnaast valt de hiërarchie in het Zuid-Afrikaanse onderwijssysteem ook enorm op.
Daarna volgde het deel waarvoor ik kwam: lesgeven in een Zuid-Afrikaanse school. Ik was wiskundeleerkracht in grade 6 op Mmantshebo Primary School. Vooral de taal vormde een grote barrière. In Foundation Phase (grade 1-3) krijgen de leerlingen les in hun moedertaal. In ons geval dus in het Sesotho. Vanaf grade 4 krijgen ze alle lessen in het Engels, maar ze zijn hier onvoldoende op voorbereid. Een grote uitdaging voor mij dus, want ik kon niet een vertaling in het Sesotho voorzien. Verder moest ik ook mijn lesgeefstijl aanpassen. In Mmantshebo zijn ze het zo gewoon om alles repetitief en in groep luidop te herhalen. Wanneer ik dan een individuele leerling vroeg om op een vraag te antwoorden, waren ze volledig in de war. De leerkrachten duiden er meestal enkel de kinderen aan die hun hand in de lucht steken. Maar ik wou alle leerlingen betrekken en deed dit dus niet. Even aanpassen voor hen, maar na enkele dagen les te geven waren ze mijn lesgeefstijl al gewoon en gingen de lessen veel vlotter.
Het wiskunde-onderwijs in Zuid-Afrika is één van de slechtste in de wereld en dit werd ons al snel duidelijk. Bij een toets van de overheid, de common quarterly test, zagen we al snel resultaten als 2/50. Dit ligt deels aan het lesgeven en deels aan het onderwijssysteem in Zuid-Afrika Tijdens de lessen wiskunde worden alle begrippen in het Engels aangeleerd, maar meestal gebeurt de uitleg in de moedertaal. Maar alle toetsen en examens zijn wel in het Engels opgesteld. Sommige leerlingen begrijpen daardoor ook de vragen niet volledig en kunnen er niet op antwoorden.
Uiteraard zijn er ook veel positieve kanten aan hun onderwijs en kunnen we er ook van leren. Vooral de collegialiteit op school en de openheid van de mensen zal ik onthouden. De leerkrachten op mijn school waren enorm geïnteresseerd in het onderwijs in Vlaanderen en vroegen me steeds hoe alles hier in zijn werk gaat. Ze aarzelden ook niet om te vragen hoe ik een bepaalde les zou aanpakken. Het was echt leren van elkaar en met elkaar. Een heel interessante ervaring die ik graag zou verderzetten in België. Door samen te werken leer je enorm veel bij en ga je op zoek naar betere alternatieven. Je wordt kritischer en gaat creatiever denken. Door in een gastgezin te verblijven heb ik ook enorm veel geleerd van de Zuid-Afrikaanse cultuur en de familiebanden. Soms waren er wel spanningen in de stageperiode, maar hier leer je alleen maar uit.
Ik kon natuurlijk geen wonderen verrichten, maar ik heb mijn uiterste best gedaan om toch iets te veranderen op de school. Ik werkte met een beloningssysteem om aan te tonen dat belonen soms effectiever is dan straffen (en al zeker dan lijfstraffen), samen met medestudente Fien werkte ik een handleiding uit rond didactische materialen om de leerkrachten aan te zetten om aanschouwelijk te werken, ik stelde een speelplaatskoffer samen, ik introduceerde veel nieuwe werkvormen waarin samenwerking centraal stond en zocht naar werkwijzen om spelenderwijs hoofdrekenen (maaltafels, deeltafels) te oefenen.
Ik zou heel graag alle medewerkers van VVOB South Africa willen bedanken voor hun begeleiding, mijn gastgezin voor hun gastvrijheid en ook vooral mijn medestudenten voor dé ervaring van ons leven!
