“Een andere context creëert een unieke trigger tot reflectie”

VVOB is geen eiland. Onze goede werking is afhankelijk van tal van gelijkgezinde organisaties en experts. Hun onderzoek, hun jarenlange ervaring in de onderwijs- en/of ontwikkelingssector, hun frisse blik op onze programma’s… menselijk kapitaal doet VVOB draaien.

Internationale expertise, maar in de eerste plaats Vlaamse. VVOB onderhoudt structurele partnerschappen met zo goed als alle Vlaamse lerarenopleidingen waaronder UC Leuven-Limburg, waar Bert Massa doceert.

Bert is een van de vele experts die haar kennis ten dienste stelt van VVOB tijdens korte opdrachten in een van onze landenkantoren. In het kader van VVOB’s partnerschap met UCLL – dat onder andere draait rond het begeleiden van startende leerkrachten, professionele leernetwerken en het stimuleren van ondernemerschap in tso en bso – reisde ze in september naar het land van duizend heuvels: Rwanda.

Het was de zevende keer dat je naar hoofdstad Kigali vloog om onze collega’s daar inhoudelijk te ondersteunen. Wat was het doel van dit specifiek bezoek?

Bert: “Samen met UCLL-collega Hilde Geuens, stagiaire Anouk Vanelderen en VVOB-medewerker Michelle gaven we aan 60 Rwandese docenten een training rond het coachend begeleiden en ondersteunen van studentleerkrachten secundair onderwijs tijdens hun opleiding en praktijkstages. Die training maakt deel uit van het bredere programma van VVOB in Rwanda dat draait rond ‘Leading, Teaching and Learning Together’.

De 60 deelnemers waren voornamelijk universiteitsdocenten van de College of Education van de University of Rwanda (URCE). Zelf zijn ze geschoold in een specifiek vakgebied – geschiedenis, wiskunde, Engels… – en dus niet als leerkrachtenopleider. Ze missen de nodige pedagogische vaardigheden om hun studentleerkrachten goed te begeleiden als die laatsten voor een klas komen te staan tijdens hun praktijkstage, een spannende ervaring.

Nochtans zijn goede coaching en mentoring van leerkrachten in opleiding vanuit de universiteit, maar ook van beginnende leerkrachten op de stageschool zelf, cruciaal voor een goed verloop van de stage en voor een mooie carrièrestart van de leerkrachten. Bovendien kan de leerkracht die zelf kwaliteitsvolle coaching en mentoring genoot, veel betekenen als mentor voor een andere startende leerkracht.”

De samenwerking tussen VVOB en UCLL is verrijkend. Niet alleen voor de werking van VVOB in Rwanda, maar ook voor jouw professionele ervaring.

“Absoluut. Ik werk mee aan het programma van VVOB in Rwanda sinds 2015 en kon het dus vanop de eerste rij zien evolueren. De kans mee te draaien in een totaal andere context binnen mijn sector creëert een unieke trigger tot reflectie over hoe we het hier in Vlaanderen aanpakken.

Een heel concreet voorbeeld: coaching en mentoring van startende leerkrachten is voor UCLL geen nieuwigheid. Maar het zelf uitleggen aan professionals die er nog niet vertrouwd mee zijn, laat toe om het eigen kader helderder uit te tekenen en te verwoorden.

Het leggen en uitbouwen van persoonlijke contacten met professionals in Rwanda creëert ook een meerwaarde voor onze opleiding. Dankzij onze samenwerking met Daniel Musabyimana van de lerarenopleiding Bicumbi bijvoorbeeld kunnen studenten een inleefreis naar Rwanda ondernemen. En binnenkort sluiten we via doctor Alphonse Uworwabayeho, hoofd van de lerarenopleidingen Kleuteronderwijs en Lager Onderwijs van URCE, een akkoord met URCE voor verdere samenwerking tussen UCLL en zijn lerarenopleiding. Dat is een rechtstreeks gevolg van jarenlange samenwerking en een diep professioneel vertrouwen in elkaars expertise en motivatie.”

Interculturele ervaringen opdoen is belangrijk voor UCLL. Met Move Across Borders zetten jullie in op de wereldburgerschapscompetenties van jullie toekomstige leerkrachten. Hoe past het Rwandaverhaal daarin?

“Wij zijn er inderdaad van overtuigd dat leerkrachten een cruciale rol spelen in de wereld van de 21ste eeuw. Wereldleerkrachten bouwen mee aan een samenleving die gegrond is in verbondenheid. Dat geloof verankeren we met Move Across Borders in ons curriculum met een traject ‘Wereldburgerschap’ vanaf het eerste jaar.

Slechts een van veel voorbeelden van het wereldburgerschapstraject is dat alle studentleerkrachten stagelopen in kwetsbare contexten. Sinds vorig jaar kunnen ze ook voor een inleefreis naar Rwanda kiezen. Negen studenten van UCLL gingen in gesprek met Rwandese studenten van URCE rond gemeenschappelijke uitdagingen zoals meertaligheid en inclusie. Later gingen ze met collega-studentleerkrachten kleuter en lager onderwijs ‘team teaching’ in basisscholen in Bicumbi. Ze ontwierpen samen lesvoorbereidingen en stonden samen voor de klas. Plots moesten ze met veel minder middelen effectief lesgeven. Hun creativiteit werd zoals nooit tevoren uitgedaagd. En die ervaring dragen ze ook uit naar hun medestudenten, via uitwisseling en reflectie op ervaringen.

Het Rwandees onderwijssysteem functioneert heel anders dan het onze. Het staat buiten kijf dat de Vlaamse studenten evenveel leren van zo’n uitwisseling als de Rwandese studenten. Dit is een meerwaarde voor hun opleiding.”