U bent hier

Educaid

Op 17 mei organiseerden de Belgische platformen Be-cause health en Educaid.be samen de internationale conferentie ‘Health and Education: Stronger Together’. De conferentie draaide rond de kruispunten tussen gezondheid en onderwijs in internationale samenwerking. Hans De Greve, onderwijsadviseur voor VVOB in Suriname, nam deel aan het panel ‘Two Birds, One Stone’ dat dieper inging op gendergerelateerd geweld op school en seksuele opvoeding.

Waarom vroeg Educaid.be uitgerekend aan VVOB om deel te nemen aan dit panel?

Hans: In Suriname werken VVOB en verschillende lokale organisaties samen aan de uitvoering van het iGROW-project, gefinancierd door de EU en België. Samen werken we met lagere beroepsscholen om veilige en motiverende leeromgevingen te creëren voor kwetsbare, laaggeschoolde jeugd. Scholen die vrij zijn van psychologisch, fysiek en seksueel geweld.

 

Vooral seksueel geweld is een serieus probleem in de lagere beroepsscholen van Suriname. Daarvan liggen verschillende redenen aan de basis. Ten eerste groeien die studenten op in heel moeilijke omstandigheden, en worden ze ook in hun persoonlijk leven blootgesteld aan gewelddadig gedrag. Ten tweede zijn seksualiteit en seksuele opvoeding nog bedekt door een sfeer van taboe in Suriname. Leerlingen hebben dus niet gemakkelijk toegang tot correcte informatie. Ook hebben de volhardende traditionele genderidentiteiten, -normen en -rollen nog steeds een negatieve invloed op de seksualiteit van jonge mensen. En tenslotte is de studentenpopulatie in deze scholen heel heterogeen, met een grote meerderheid gedemotiveerde, laaggeschoolde en te oude studenten. Als jongeren in verschillende stadia van hun seksuele ontwikkeling samengehokt zitten in een klaslokaal, kan dat risicovolle situaties uitlokken.

 

Bijna elke leerkracht of schoolleider kan je een verhaal vertellen over onveilig of gewelddadig seksueel gedrag op school tussen studenten, of zelfs tussen leerkrachten en studenten. En ook al is bijna iedereen in het onderwijssysteem in meer of mindere mate op de hoogte van dit probleem, toch moeten we meer doen om het aan te pakken.

 

Daarom draait een groot deel van het iGROW-project rond seksueel geweld en hoe gender en de houding van jongeren ten opzichte van seksualiteit, seksueel geweld op school enigszins sturen. In die zin was het panel op de conferentie het ideale forum om onze ervaringen en vergaarde kennis uit Suriname te delen.

Veel, misschien zelfs alle, vormen van geweld op school vinden hun wortels in gender
Hans De Greve, VVOB onderwijsadviseur

Het panel was getiteld ‘Two Birds, One Stone’ – of ‘twee vliegen in een klap’. Dat verwijst naar de vele linken tussen seksuele opvoeding en gendergerelateerd geweld op school. Wat waren jouw belangrijkste boodschappen?

Een van onze uitgangspunten in het iGROW-project is dat je gendergerelateerd geweld op school pas kan terugdringen als de jongeren beter snappen hoe gezonde, veilige, respectvolle en gelijke seksuele relaties tussen studenten, leerkrachten, ouders en zo verder eruitzien. Dat standpunt nemen we in na jarenlange ervaringen in de Surinaamse context. Seksuele opvoeding is absoluut noodzakelijk in het voorkomen van seksueel geweld op school. Fijn om te horen dus, dat de andere sprekers ook dit uitganspunt innamen.

 

Ik maakte ook een belangrijk punt van een schoolbrede aanpak van gendergerelateerd geweld op school. We moeten niet enkel met studenten werken, maar ook de skills van ouders, leerkrachten en schoolleiders versterken om mee seksueel geweld te voorkomen en aan te pakken. In het iGROW-project bijvoorbeeld leren leerkrachten grensoverschrijdend gedrag te herkennen bij studenten. Ze krijgen concrete tools aangereikt om hiermee om te gaan en in dialoog te treden met de betrokken studenten, zodat deze zelf uit hun gedrag kunnen leren. We gebruiken daarvoor het Vlaggensysteem van Sensoa, die in Suriname een paar workshops zijn komen geven. De resultaten die daaruit voortkomen zijn alvast veelbelovend.

 

Tenslotte was het ook belangrijk voor ons om een licht te werpen op de rol van gender in het voorkomen van geweld op school. Veel, misschien zelfs alle, vormen van geweld op school vinden hun wortels in gender. Percepties en overtuigingen over gender beïnvloeden sterk hoe kinderen in contact komen met geweld. Dat wil zeggen dat organisaties die rond geweld op school werken ook daar tijd en energie in moeten steken. Niet alleen de doelgroepen op school, maar ook de eigen medewerkers moeten een goed begrip ontwikkelen van de rol van genderidentiteiten en -normen in het voorkomen van geweld op school.

Je keek vooral naar de praktijk om je boodschap over te brengen. Maar het panel besprak ook uitdagingen in beleid rond gendergerelateerd geweld op school en seksuele opvoeding. Wat leren we uit Suriname wat beleid betreft?

Dat is een moeilijke vraag. Als je het over gendergerelateerd geweld op school hebt, ga je beleidsmatig ongetwijfeld gevoeligheden tegenkomen, op elk niveau.

 

Onze pedagogische aanpak van gendergerelateerd geweld op school draait rond het leerproces van de studenten: ze leren over hun eigen seksualiteit en uit hun fouten. Maar dat botst soms met:

  • schoolregels over hoe leerlingen met elkaar omgaan (geen handen vasthouden, niet op elkaars schoot zitten…),
  • het beleid van de onderwijsinspectie om gevallen van seksueel gedrag op school te melden aan de rechterlijke macht. Maar wil dat dan zeggen dat de school élk geval van seksueel gedrag moet melden, zelfs als beide studenten ermee instemden? Gewoon omdat dat niet volgens de regels is?,
  • wetten (of de interpretatie daarvan) over seksuele meerderjarigheid.

 

Daarom is het belangrijk om open communicatiekanalen te behouden, een breed draagvlak te creëren en te werken met gelijkgezinde organisaties. Zo wordt het programma aanvaard en kan het ook op lange termijn een impact hebben op die verschillende niveaus. Met andere woorden: de praktijk kan het beleid mee vormgeven. We moeten ons daar heel bewust van zijn en elke opportuniteit grijpen die zich voordoet.

Je vindt meer foto’s van de ‘Health and Education: Stronger Together’-conferentie op de Flickr-pagina van het Belgisch Ministerie van Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking.