In 2016 rondde VVOB haar eerste project met de ELMA Foundation af. In Zambia zette het duo een systeem van praktijkstage en mentorschap voor lerarenopleidingen kleuteronderwijs op poten. Dit eerste succes inspireerde de organisaties om hun samenwerking de komende jaren verder te zetten: in Zambia versterken ze verder het stage- en mentorsysteem voor studentkleuterleerkrachten, in Rwanda ligt de focus op de begeleiding van pas afgestudeerde lagere schoolleerkrachten.
Uitdaging aanvaard
Vóór de ELMA Foundation en VVOB de handen in elkaar sloegen in Zambia, studeerden jaarlijks in totaal een veertigtal kleuterleerkrachten af van de twee hogescholen die de richting aanboden. Privaatonderwijs vulde de leegte. De kwaliteit van de lerarenopleidingen in het land was twijfelachtig.
Het Zambiaans Ministerie van Algemeen Onderwijs (Ministry of General Education, MoGE) erkende het belang van een robuust kleuteronderwijssysteem en maande meer hogescholen aan om de studierichting op te nemen. De hogescholen van Chipata, Kasama, Kitwe, Livingstone en Serenje gingen hierop in, maar beseften ook dat ze meer capaciteit zouden moeten ontwikkelen om de kwaliteit van de lerarenopleiding te bewaken. Met financiële steun van ELMA klopte VVOB Zambia aan bij de hogescholen om te helpen. Met een grotere groep lerarenopleidingen die kleuteronderwijs aanboden in Zambia, en dus meer studentleerkrachten, richtte het eerste project van ELMA en VVOB zich op de begeleiding en het mentorschap van studentleerkrachten tijdens hun praktijkstage.
Tegen het einde van het project, anderhalf jaar later, bracht een formeel geïnstitutionaliseerd systeem sleutelfiguren uit de lerarenopleidingen samen, gecoördineerd door het ministerie. Rollen en verantwoordelijkheden zijn nu duidelijk verdeeld, tools voor mentorschap worden aangereikt en ervaren facilitators staan klaar om mentorschapstrainingen te geven.
Belang van mentorschap
Deze eerste samenwerking tussen ELMA en VVOB kreeg nog een lang staartje. Nu er een geïnstitutionaliseerd systeem voor praktijkstages en mentorschap bestaat, focust VVOB Zambia op de professionele ontwikkeling van schoolleiders en leerkrachten om het verder uit te werken. Studentleerkrachten in Zambia komen voor hun stage vaak terecht in scholen in rurale gebieden, waar ze moeten lesgeven in moeilijke omstandigheden. Ze krijgen nog te weinig begeleiding en omkadering, mede omdat leerkrachten en schoolleiders de nodige kennis en competenties missen.
Concreet wordt in dit tweede ELMA-project in Zambia gefocust op twee zaken: de ontwikkeling van een mentorschapsprogramma voor docenten van lerarenopleidingen enerzijds, en de ondersteuning van professionele ontwikkeling van bestaande kleuterleerkrachten en -schoolleiders rond mentorschap in scholen waar studentleerkrachten stagelopen anderzijds. Het project bouwt met andere woorden verder op wat werd geleerd én verwezenlijkt in het vorige project, met bijzondere aandacht voor de erkenning van het belang van kwaliteitsvolle begeleiding van studentleerkrachten voor hun verdere carrière. Tot en met december 2019 kan VVOB wederom rekenen op de financiële steun van ELMA hiervoor.
Win-win
Het ELMA-VVOB-partnerschap stak onlangs ook een aantal Afrikaanse grenzen over. In Rwanda werkt VVOB met financiële steun van ELMA sinds 2017 ook aan een mentorschapssysteem, maar dan voor pasafgestudeerde lagere schoolleerkrachten. Er zijn er namelijk heel wat in Rwanda, en hun motivatie en talenten zijn cruciaal voor de kwaliteit van het lager onderwijs.
Ervaren leerkrachten zullen in dit project worden voorzien van de kennis en instrumenten om als goede mentoren op te treden voor pasafgestudeerde leerkrachten op hun school. Daarenboven krijgen de nieuwe leerkrachten bijkomende steun van docenten van hun lerarenopleidingen. Deze combinatie van mentorschap en begeleiding zorgt er niet enkel voor dat pas afgestudeerden beter voorbereid aan de start van hun carrière staan, lerarenopleidingen zijn zich ook bewuster van wat er leeft op scholen en waar nieuwe leerkrachten tegenaanlopen. Zo kunnen lerarenopleidingen al doende zichzelf relevanter en beter maken.
