In de juni-editie van Lokaal, het maandblad van de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten, vertelt leerkracht Tom Boeve (vooraan, tweede van rechts) hoe leerlingen én leerkrachten zich engageren voor de SDGs dankzij hun scholenband met een Gambiaanse school. Je kan het bewuste artikel - met meer foto's - hier downloaden. De tekst vind je hieronder integraal terug.
‘Het Gambiaanse en Vlaamse onderwijs liggen dan wel mijlenver uiteen, toch hebben we hetzelfde doel: onze leerlingen vormen tot de mondige, kritische burgers van morgen,’ zegt leerkracht Tom Boeve, een van de trekkers van de scholenband tussen de Oostendse school Sint-Jozefsinstituut-Petrus & Paulus-Centrum en St. Joseph’s Senior Secondary School in de Gambiaanse hoofdstad Banjul.
Tweerichtingsverkeer
De scholenband tussen de school in Oostende en die in Banjul bestaat al veertien jaar, maar het partnerschap is niet altijd zo hecht geweest als vandaag. "In het begin draaide de samenwerking vooral om de vraag hoe je een leeromgeving van goede kwaliteit creëert voor de leerlingen in Banjul." De Oostendse leerkracht Tom Boeve was in die beginfase ook al trekker en vulde toen die kwaliteit vooral infrastructureel en materieel in.
Na verloop van tijd kwam het accent meer te liggen op de uitwisseling tussen de verschillende culturen en tradities. In de krokusvakantie bezochten zeven leerlingen en drie leerkrachten uit Oostende Banjul (zie foto's boven en onder), maar dankzij de stedenband zijn er ook middelen om de Gambiaanse leerkrachten en leerlingen naar Oostende te halen. "Zo wordt het geen eenrichtingsverkeer," zegt Tom Boeve.
Sinds dit academiejaar is er ook bijkomende steun van VVOB - education for development, een vzw die ook een scholenbandenprogramma heeft en dus zulke scholenbanden ondersteunt en begeleidt. Tom Boeve: "Nu krijgen we ruimte om een pedagogische band te smeden. Omdat de onderwijssystemen mijlenver uiteen liggen, moesten we creatief zijn. Toch is ons doel gemeenschappelijk: onze leerlingen tot de mondige, kritische burgers van morgen vormen. We staan daarmee aan het begin van een nieuwe fase van onze scholenband. Een die draait rond de duurzame-ontwikkelingsdoelstellingen voor gezondheid, onderwijs en milieu."
Internationale toets
De keuze voor de doelstelling gezondheid heeft vooral te maken met een confronterend schoolbezoek. Toen vijftien Gambiaanse leerlingen hun ogen lieten onderzoeken, bleken er twee een heel ernstige infectie te hebben. Volgens Hannah Cocker, de directrice van de partnerschool in Banjul, waren die infecties vrij eenvoudig te voorkomen door voldoende vitaminen, een gevarieerd eetpatroon en goede hygiëne.
"Maar voor die twee leerlingen was het al te laat, zij riskeerden blindheid. Dat beknot natuurlijk hun kansen om hun talenten volledig te ontplooien en zinvol te participeren aan de samenleving."
De leerkrachten wetenschappen leggen samen een fruitboomgaard aan in de school in Banjul. Ze wisselen ook lespraktijken uit. Dat geeft hun lessen een boeiende, internationale toets.
Stoute droom
In het thema onderwijs kiezen de partners voor ‘gedifferentieerd lesgeven’. De klasgroepen in de St. Joseph’s Senior Secondary School zijn groot en divers. Het is voor de leerkrachten een hele uitdaging om rekening te houden met die heterogeniteit, waardoor sommige leerlingen uit de boot vallen.
Tom Boeve: "We hebben tijdens ons bezoek samen kookles en geschiedenisles gegeven met differentiatie in het achterhoofd, waardoor we een aantal Gambiaanse leerkrachten warm hebben kunnen maken om studentgericht te werken. Zo zijn zowel sterke als minder sterke leerlingen betrokken bij de les. Deze en andere nieuwe lesmethodes willen we graag toelichten op een pedagogische studiedag in Banjul, waar we trouwens ook willen uitwisselen over het onderwijs van de toekomst met onze Gambiaanse collega’s. Maar dat is nog een stoute droom."
Betrokken leerlingen
Voor het derde thema milieu trekken de leerlingen zelf de projecten. De zesdejaars hebben een bordspel over ecologie ontwikkeld in duurzaam materiaal. "Dat gaan we in het Engels vertalen en opsturen naar Banjul. Het spel brengt spelenderwijs in kaart welke impact de mens op het milieu heeft. De bedoeling is om het op hetzelfde moment te spelen, en uitkomsten met elkaar te delen."
"We gaan ook in elk van onze steden een gelijktijdige strandopruimactie organiseren en daar samen een lessenpakket voor ontwikkelen. Ook omtrent recycleren gaan we de koppen bij elkaar steken. In Banjul wordt er amper gerecycleerd, maar ook in onze eigen school krijgt dat nog niet de prioriteit die het verdient."
"Kort samengevat, we willen als partners nadenken over hoe we – zowel hier als in Banjul – onze impact op het milieu kunnen beperken. En dat doen we met het volle enthousiasme en de participatie van de leerlingen hier en daar, bijvoorbeeld door de leerlingenraden van beide scholen aan te wenden als fora om tot concrete ideeën en acties te komen."
Scholenbanden voor SDGs
Net zoals menselijk handelen een impact heeft op het milieu, heeft de scholenband ook een serieuze impact op het karakter van de Oostendse school. Alle leerkrachten zijn erbij betrokken, al gaat niet iedereen graag naar Gambia.
Tom Boeve: "Ze willen wel samen met hun Gambiaanse collega nadenken om samen lesmateriaal te ontwikkelen voor beide scholen dat tegelijk leerlingen bewustmaakt van de SDG’s. Voor en na een inleefreis is Gambia wel hét gespreksonderwijs op school. Leerlingen stellen dan hun eigen leer- en leefgewoontes in vraag, wat tot boeiende gesprekken leidt. De scholenband creëert voer voor lessen over de SDG’s, duurzame ontwikkeling en het belang van internationale samenwerking en uitwisseling."
