2009 is een jaar van overgang voor VVOB in Cambodja. We overhandigen twee projecten aan onze lokale partners. Tegelijkertijd komt het nieuwe meerjarenprogramma in een stroomversnelling. Deze heeft twee hoofdonderdelen: één aan de lerarenopleiding en één in de landbouwvoorlichting.
Gezocht: kwaliteit in grote hoeveelheid
Cambodja boekt dit jaar aanzienlijke vooruitgang bij de verwezenlijking van het ‘Onderwijs voor iedereen doelen’. Het aantal inschrijvingen in het lager onderwijs stijgt. Ook de kloof tussen jongens en meisjes wordt kleiner. Anderzijds dienen dermate veel kinderen jaren over te doen dat het gemiddeld meer dan 10 jaar duurt eer ze het lager onderwijs afronden. Minder dan de helft van alle leerlingen geraakt zo ver. Het spreekt voor zich dat de situatie in het secundair onderwijs nog zorgwekkender is. Daarom spitst het onderwijsprogramma van VVOB in Cambodja zich niet zozeer toe op de toegang tot onderwijs, maar wel op de kwaliteit van het onderwijs. VVOB en haar partners versterken de instituten voor lerarenopleiding van Cambodja. Zo verbeteren we de kwaliteit van het onderwijs en verhogen we de relevantie van het leren op het Cambodjaanse platteland.
Helemaal zelfstandig
De twee projecten die VVOB overhandigt aan het Ministerie van Onderwijs, Jeugd en Sport (MoEYS) in 2009, komen tegemoet aan belangrijke behoeftes in de lerarenopleiding. Zowel het project rond ‘Learner Centred Methodology’ als het ‘Open Resource Centre’-project richten zich op de algemene methodologie van het lesgeven in het basisonderwijs. Dit doen ze door middel van de professionele ontwikkeling van lerarenopleiders en een aanbod van kwaliteitsvolle leermiddelen. Deze lerarenopleiders kunnen nu de leerkrachten in spé scherpere vaardigheden doorgeven en betere inzichten verschaffen in wat er nodig is om een goede leerkracht te zijn.
Hoewel de draagwijdte van het project oorspronkelijk slechts drie provincies van Cambodja was, hebben alle lerarenopleiders in heel Cambodja de opleiding rond de leerlinggerichte methodologie kunnen volgen. Meer nog, er zijn digitale bronnen in de Khmer taal ontwikkeld, verspreid naar alle achttien instituten voor lerarenopleiding en online gezet.
Het ‘Open Resource Centre’ is nu gehuisvest in een ruimer pand aan het provinciaal centrum voor lerarenopleiding van Siem Reap. Dit is onlangs gebouwd door BTC, het Belgisch Ontwikkelingsagentschap. Een goed voorbeeld van hoe twee ontwikkelingspartners elkaar kunnen aanvullen en versterken.
Het MoEYS begint nu de capaciteit van de trainingen in de lerarenopleiding en de materialen - ontwikkeld door beide VVOB-projecten - in te zetten in de bijscholing van de actieve leerkrachten in het basisonderwijs. Daarmee wordt de duurzaamheid en het eigenaarschap van de interventie van VVOB duidelijker.
Na de tussentijdse evaluatie in 2008 van het project rond ‘School Health Promotion’ in de provincie Battambang is dit derde VVOB-project in Cambodja teruggebracht tot een meer haalbare reikwijdte binnen de huidige context. In 2009 zet het projectteam zich voornamelijk in om kwalitatief hoogstaande leermaterialen te ontwikkelen in samenwerking met lerarenopleiders en experten. In 2010 zal het echter een uitdaging blijven om dit project naar een volledig succes te brengen en om dus grote sprongen te maken in het versterken van het gezondheidsonderwijs in de Cambodjaanse instellingen voor lerarenopleiding.
Vorm krijgen
Tegelijkertijd komt in 2009 het nieuwe programma SEAL (Science, Environmental and Agricultural Life skills) in een stroomversnelling. Het doel van het programma is om in de opleiding van de leerkrachten in spé een reeks vaardigheden rond wetenschap, milieu en landbouw in te bouwen via praktische toepassingen.
Voortbouwend op de resultaten van het fysicaproject, dat werd overgedragen aan de partner in 2008, vindt de pilootfase voor het lager secundair onderwijs plaats aan het regionaal opleidingscentrum van Kandal. Het richt zich op de noodzaak om het onderwijs meer relevant te maken. Dit gebeurt via een praktische en meteen toe te passen benadering binnen de vier wetenschapsvakken: fysica, biologie, aardrijkskunde en chemie. Lerarenopleiders leren hoe ze het creatief denken van hun studenten kunnen stimuleren en hoe ze hun probleemoplossend vermogen verder kunnen ontwikkelen. Ze verwerven vaardigheden om leerlinggerichte methodes toe te passen, zoals goedkope experimenten en excursies, en om ondersteunende instrumenten te ontwikkelen die overeenstemmen met wat het lokale curriculum vraagt.
In 2010 zullen we ook vaardigheden rond milieubewustzijn en landbouw opnemen in deze vier vakken. De focus zal daarmee verschuiven naar het aanleren van sociale vaardigheden om samen met de leerlingen te bouwen aan een verantwoordelijke houding en navenant sociaal gedrag. Dit is nodig omdat de geest van samenwerking wat deuken heeft opgelopen in de Cambodjaanse samenleving in de nasleep van de Rode Khmer genocide.
Eerste resultaten in de landbouwvoorlichting
De concepten achter het onderwijsprogramma liggen ook aan de grondslag van de invoering van de participatieve ontwikkeling van technologie in het programma ImAgE (Improving Agricultural Extension). Dit gebeurt in samenwerking met het provinciale landbouwdepartement van Kandal. Door te tonen hoe de boeren als groep - in plaats van individueel - problemen kunnen identificeren en oplossen, spelen de voorlichtingwerkers een belangrijke rol zowel als de persoon die het groepsproces begeleidt als als landbouwdeskundige. De voedselcrisis van 2008 heeft eens te meer benadrukt dat huishoudens op het platteland erg fragiel zijn in landen als Cambodja, waar 80% van de bevolking afhankelijk is van landbouwactiviteiten en een op de drie leeft onder de armoedegrens. Hun kwetsbare bestaansmiddelen worden steeds verder bedreigd door de aantasting van het milieu. Daarom heeft deze tweede component van het nieuwe meerjarenprogramma ook aandacht voor het veilig gebruik van (biologische) pesticiden en meststoffen.
Hoewel de motor van het programma sputterde in de beginfase, kent het toch haar eerste resultaten tegen het einde van 2009. In de drie pilootdistricten van de provincie Kandal is het systeem van ‘intensieve rijstteelt’ ingevoerd. Het leidt tot een hoger rendement en lagere kosten voor de landbouwers.
In 2010 zal het programma - in samenwerking met andere donoren - verder werken aan de ontwikkeling van materialen voor technische trainingen aan boeren, zoals handleidingen voor de biologische teelt van groenten en champignons. De integratie van vrouwen en jongeren als prioritaire doelgroepen blijft ook hoog op de agenda staan om het probleem van de toenemende plattelandsvlucht van jongeren tegen te gaan.
Uitdagingen
Hoewel een jaar van transitie, of zelfs van transformatie, kan VVOB Cambodja terugkijken op een zeer vruchtbaar 2009. Het nieuwe meerjarenprogramma zal uiteindelijk haar volle snelheid bereiken in 2010. Het laatst overgebleven ‘oude stijl’-project zullen we datzelfde jaar overhandigen aan de partner. Tegelijkertijd zal het management van het programma de tweede fase (2011-2013) van het meerjarenprogramma ontwikkelen. Dit zal zich baseren op de lessen getrokken uit de tussentijdse evaluatie. Veel uitdagingen blijven… Zoveel is zeker!
