De uitgaven voor onderwijs situeren zich in de DR Congo onder de 10% van het nationaal budget. De karige lonen van de leerkrachten slorpen hiervan meer dan 80% op. Hierdoor zijn de investerings- en werkingsbudgetten tot quasi niets herleid. Bijgevolg blijft het hele onderwijssysteem, zowel in het centrum als de provincies, verstoken van materiële en financiële middelen. Dit legt een zwaar beslag op de onderwijskwaliteit en het inkomen van de ouders, die zowat de volledige kost van de scholing van hun kinderen dragen.
Gelukkig is het Ministerie van Onderwijs niet langer blind voor deze situatie en wil duidelijk verandering brengen. Dit komt tot uiting: in het ontwerp van de nieuwe Kaderwet voor het nationaal onderwijs; in de verschillende sectorstrategieën van het lager, secundair en beroepsonderwijs; in het belang van de sector in de samenwerkingsakkoorden; in de wil tot hervorming van de verloning van de leerkrachten; en in de wens tot informatisering van het schoolsysteem.
Het belang van een degelijk onderwijssysteem als pijler van vooruitgang uit zich ook in de talrijke aanwezigheid van ontwikkelingsorganisaties, waaronder VVOB. Ons programma heeft als doel bij te dragen tot een betere kwaliteit van het lager en het technisch landbouwonderwijs. Dit doen we via een verbetering van de werking van de basiscellen in de scholen, die dienst doen als een autonome vormingsstructuur voor de leerkrachten; via een beter beheer van de scholen; en via een verbetering van het onderwijs in de klassen.
We willen dit in hoofdzaak bereiken in samenwerking met de onderwijsinspectie, die via haar centrale en gedecentraliseerde diensten zowat alle scholen bereikt van dit reusachtige land, met zeer beperkte communicatiemogelijkheden. Voor de inhoud van het landbouwonderwijs bestaat er ook een belangrijke samenwerking met de directie voor leerprogramma’s en didactisch materiaal. VVOB werkt op een nationale schaal op vraag van de Congolese overheid, die wil vermijden dat er ontwikkeling met twee snelheden plaatsvindt (Kinshasa en de ‘populaire’ provincies voor donoren tegenover de andere, meer ontoegankelijk provincies).
Drempels zijn er om te overbruggen
2009 is een moeilijk jaar voor VVOB in de DRC. Dit heeft ons echter niet belet om samen met onze andere partners efficiënt te werken en resultaten te behalen.
Zo zijn de fiches van de onderwijsinspectie herwerkt om te komen tot een betere opvolging van de schooldirecties en de leerkrachten. Door de verdeling van laptops en modems in de 30 provincies verloopt de communicatie in dit gigantisch land nu via het Internet; wat een enorme vooruitgang is in een land zonder post. Dankzij een samenwerking tussen VVOB en APEFE beschikt de inspectiedienst momenteel over een eigen website, waardoor alle controlefiches en vormingsmodules weldra over het hele land online beschikbaar zijn. Door de samenwerking tussen de Vlaamse en Congolese schoolinspectie is de notie ‘école globale’ geïntroduceerd. Hierbij voert men gecombineerde controlebezoeken uit in de scholen. Dit moet zorgen voor een verhoging van de efficiëntie van het werk van de inspecteurs op het veld.
Het technisch landbouwonderwijs wordt dankzij de inzet van VVOB hervormt vanaf het schooljaar 2010-2011. De curricula voor de studierichtingen binnen het landbouwonderwijs zullen vanaf september 2010 toegepast worden in alle 1250 technisch secundaire landbouwscholen. Als aandachtspunten voor de verbetering van de kwaliteit van het technisch landbouwonderwijs kiest men resoluut voor: de competentiebenadering, goed algemeen schoolbeheer, ondernemerschap, en een beoordeling die niet meer louter gebaseerd is op examens.
VVOB ondersteunt in 2009 het uitwerken en het verdelen van pedagogisch en didactisch materiaal en vormingsmodules voor de basiscellen in de scholen, opdat leerkrachten zichzelf kunnen bijscholen. Verschillende vormingen zijn georganiseerd voor de pedagogische actoren om hun capaciteiten te versterken. Deze capaciteitsopbouw moet een betere omkadering van het onderwijssysteem toelaten en bijgevolg een beter management van de scholen en een verbetering van de pedagogische prestaties van de leerkrachten.
De verschillende bureaus op de diensten Vorming en Controle van de onderwijsinspectie zijn aangesloten op het Internet. De website van de inspectie is grondig aangepast met als doel een gegevensdatabank te kunnen aanbieden. Ten slotte is de bibliotheek van SERNAFOR gerenoveerd zodat ze terug haar oorspronkelijke functie zou kunnen dienen.
Uitdagingen voor 2010
Een grote uitdaging is en blijft de inschatting van de reikwijdte van onze invloed op het cascadesysteem van de schoolinspectie in dit uitgestrekte land. We zullen onze acties nauwkeurig moeten opvolgen en creatief omgaan met alternatieve systemen, zoals het werken met pilootscholen en -provincies en het uitvoeren van kleine studies om onze impact te onderzoeken. We zullen ook werken met schoolradio om het bereik van onze acties te vergroten.
Een gebrek aan harmonisatie van onze activiteiten vormt een belangrijke handicap voor de impact van de acties op het terrein. De realiteit, het grote aantal lagere scholen in combinatie met het beperkte budget van VVOB, zal ons immers constant aanzetten tot een reflectie over ons programma en onze flexibiliteit. We zullen op zoek moeten gaan naar synergie met andere donoren.
