Smart schools in het Fezile Dhabi District, Zuid-Afrika

Een korte introductie: ik ben Jens Boxstaele,  laatstejaarsstudent leerkracht secundair onderwijs met als onderwijsvakken lichamelijke opvoeding en informatica. Eerder dit jaar verbleef ik drie maanden in Kroonstad (Zuid Afrika) voor een stage als ICT coördinator in het District Teacher Development Centre (DTDC). Het DTDC is een ontwikkelingscentrum waar leerkrachten van het Fezile Dabi district terechtkunnen voor bijscholingen. Gedurende deze drie maanden heb ik er workshops georganiseerd en geleid rond het gebruik van ICT toepassingen en de integratie ervan tijdens de lessen.

 

Voorafgaand aan mijn vertrek naar Zuid Afrika had ik, zoals velen, een vaag en stereotype beeld over het onderwijs in Zuid Afrika. Mijn verwachtingen over het DTDC waren bijgevolg niet erg  hoog. Ik vermoedde terecht te komen in een eerder primitieve ICT omgeving, met slechts enkele -  gedateerde - computers ter beschikking. Bij aankomst echter werd het tegendeel bewezen.  Het DTDC bleek relatief  goed uitgerust op vlak van ICT : ze beschikten er  over een modern ICT-lab, voorzien van 30 moderne laptops, een draadloze internet verbinding, een beamer en een interactief whiteboard. 

 

Het DTDC werkt samen met VVOB. Elk jaar opnieuw krijgen Vlaamse leraren in opleiding de kans om naar één van de op deze manier gesteunde landen te gaan, met als doel de professionalisering van de lokale leer-krachten en het hele onderwijs systeem. Het is de bedoeling dat deze uitgestuurde studenten hun kennis en enthousiasme inzetten om bij te dragen aan een duurzame verbetering van het onderwijs en de gelijke kansen. Een van die studenten die deze opportuniteit met beide handen heeft aangegrepen was ik dus : in Februari vertrok ik als eerste gezant ooit naar Kroonstad, Zuid-Afrika.

 

In het Fezile Dabi district werd in 2017 een project opgestart dat de scholen vooruit moet helpen op vlak van ICT-integratie. Vijf ervan werden geselecteerd voor dit project. Deze scholen kregen vanaf dan de naam Smart School, dwz. scholen waar alle leerlingen voorzien worden van een tablet, elk klaslokaal wordt uitgerust met een projector en alle leerkrachten beschikken over een eigen laptop. Dit hele project wordt gefinancierd door de overheid. Een groot deel van de scholen in Zuid Afrika zijn dus voorzien van de juiste middelen. De scholen die niet geselecteerd werden voor dit project, worden ook ondersteund door de overheid maar niet in dezelfde mate en op een andere manier. Niet elke school is klaar om zo een grote stap in een keer te zetten. Zo werden vele scholen bijvoorbeeld voorzien van een trolley met tablets die elke leerkracht kan reserveren voor zijn les.

Wat is nu het grootste probleem? De middelen zijn er wel maar … de leerkrachten weten niet hoe ze deze middelen moeten gebruiken of hoe ze deze kunnen integreren tijdens hun lessen. En dit is net waar het DTDC zijn bijdrage kan leveren : zij zetten zich in om alle leerkrachten de juiste opleidingen en tools te geven zodat ze hun leerlingen, de toekomst, op de juiste manier kunnen onderwijzen. 

 

De visie van het DTDC luidt als volgt: “to be a centre of excellence in developing enthusiastic 21st century teachers in Fezile Dabi District”. Leerkrachten die er de opleidingen volgen slagen er meestal in om zo een 21st century teacher te worden. Helaas is er in het Fezile Dabi district, dat ongeveer even groot is als 2/3 van België, slechts 1 persoon die deze ICT opleidingen kan en mag geven. Het spreekt voor zich dat ze in Kroonstad heel blij waren met de komst van een – weliswaar tijdelijke – ICT coordinator. Mijn mentor (de ICT verant-woordelijke) had zo meer tijd voor dringende schoolbezoeken, terwijl ik instond voor het openhouden van ICT-lab en het uitwerken en geven van workshops. 

Vooral dit laatste aspect was een unieke, leerrijke ervaring.  Hoewel er voor elke workshop veel leerkrachten werden uitge-nodigd, kwamen er telkens slechts een handvol leerkrachten opdagen… De oorzaak? De workshops vinden plaats ná de lesuren. Vaak hebben de leerkrachten een probleem met het vinden van transport. Bovendien hebben velen het druk met hun huishouden en liggen de lonen in Zuid Afrika enorm laag:  je kan het hen niet kwalijk nemen dat ze na hun uren als leerkracht nog iets willen bijverdienen. In de meeste gevallen gaat het dus niet om de onbereidheid de workshops te volgen (het niet wíllen komen), maar eerder om de onbereikbaarheid (het niet kúnnen komen). Het leukste aan het geven van deze workshops was dat al de leerkrachten enorm gemotiveerd waren. Ze hebben de ICT middelen gekregen en willen er dolgraag iets mee doen tijdens hun lessen. De eerste workshops gingen zeer langzaam, we moesten starten van het begin : hoe start je een computer op? Als leerkracht haalde ik enorm veel voldoening uit deze workshops, want elke keer zag je dat de ze iets nieuws bijleerden. Op het einde van een reeks merk je heel goed dat ze veel nieuwe vaardigheden en kennis hebben verworven en dat ze klaar zijn om deze te gebruiken in hun eigen lessen. Daar doe je het voor!

 

Ik heb enorm genoten van mijn tijd in Kroonstad en tijdens mijn verblijf van 3 maanden is mijn beeld over het onderwijs in Zuid Afrika enorm veranderd. Ze kampen met verschillende problemen, maar proberen deze op te lossen door onder andere te investeren in materiaal en opleidingen. Elk land heeft zijn problemen en vroeg of laat vinden we voor elk probleem een oplossing. 

Jens Boxstaele, mei 2018